Hoe aandacht voor taal en beelden over dementie het stigma kan verminderen

Johan De Schepper

Referentiepersoon dementie
Staff member
Organisatie
Zorg Kortrijk
Trefwoorden
  1. Stigma
  2. Stereotypen en discriminatie
Inhoudsopgave
  1. Het stigma verminderen door middel van taal en afbeeldingen
Er is sprake van een stigma wanneer iemand je op een negatieve manier bekijkt omdat je een onderscheidende eigenschap of persoonlijk kenmerk hebt waarvan gedacht wordt dat het een nadeel is, of dat het ook werkelijk is (een negatief stereotype). Helaas zijn negatieve houdingen en overtuigingen ten opzichte van mensen met een mentale gezondheidsaandoening heel gewoon.

Mensen met dementie en mantelzorgers worden vaak gestigmatiseerd. Het stigma wordt veroorzaakt door angst en gebrek aan bewustzijn en begrip over de ziekte[1]. De manier waarop dementie in de samenleving in beeld komt en hoe we taal gebruiken over dementie beïnvloedt onze perceptie van dementie. Het algemene beeld van dementie is negatief en richt zich vooral op de laatste fase van dementie[2]. De woorden die we hiervoor gebruiken, hebben invloed op hoe in de samenleving naar mensen met dementie gekeken wordt en hoe ze behandelt worden. Het heeft ook een directe impact op mensen met dementie. Het kan hun gevoel van eigenwaarde, stemming en gevoelens van geluk of depressie beïnvloeden. Woorden met een negatieve connotatie kunnen een diepe impact hebben op de persoon met dementie en hun zorgverleners[3].

Op deze manier kunnen mensen met dementie door de selffulfilling prophecy het gevoel krijgen dat ze niet waardevol zijn, dat ze een last zijn voor de samenleving. Dit heeft ook invloed op de mantelzorgers die hun verhaal steeds minder bekend maken. Zo neemt het isolement van mensen met dementie en hun mantelzorgers nog meer toe[4]. Hulpverleners hebben een belangrijke rol bij het doorbreken van deze vicieuze cirkel. Door kennis over dementie te vergroten, door mensen met dementie een stem te geven en door anders over dementie te praten, kunnen we dit stigma verminderen en mensen met dementie en hun mantelzorgers het gevoel geven dat ze thuishoren in de samenleving en dat hun ervaringen serieus worden genomen.

De MOOC van MYH4D heeft als doel de kennis over dementie te vergroten. Een stem geven aan mensen met dementie komt aan bod in het tweede deel van deze CoP.

Hier willen we ons vooral beperken tot het taalgebruik en het beeld dat in de media wordt gecreëerd. Over taal kunnen we zeggen: het moet: accuraat, respectvol, inclusief, empowerment, niet-stigmatiserend zijn[5]. Het beeld in de media moet er een zijn van diversiteit met de nadruk op de mogelijkheden die mensen met dementie hebben.

Als veel gebruikt voorbeeld, maar belangrijk, spreken we niet meer van dementerenden maar van mensen met dementie. Mensen met dementie zijn in de eerste plaats individuen met hun eigen levensgeschiedenis, persoonlijkheid, sociale contacten, ... . De toestand van dementie zal een impact hebben, maar het is niet het bepalende aspect van hun leven. Een ander voorbeeld betreft de visualisatie van mensen met dementie. De Belgische web-side ‘vergeet dementie, onthou mens’ heeft een beeldbank ter beschikking gesteld. Afbeeldingen over dementie, mensen met dementie kunnen vrij gebruikt worden in publicaties. Het doel is om het beeld van leven met dementie te beïnvloeden. Beelden van personen met dementie | Onthou Mens

Graag willen we voorbeelden, goede praktijken delen over hoe we het stigma op dementie door middel van taal en beeld kunnen verminderen. Heb je voorbeelden, verhalen, methoden, … . We lezen ze graag.



[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6453665/

[2] https://onthoumens.be/sites/default/files/u16/communicatieadvies_kbs.pdf
[3] https://www.dementia.org.au/sites/default/files/resources/dementia-language-guidelines.pdf
[4] https://onthoumens.be/sites/default/files/u16/communicatieadvies_kbs.pdf
[5] https://www.dementia.org.au/resources/dementia-language-guidelines
 
Top